De prevalentie van blindheid in Kenia wordt geschat op 0,7 procent: 315.000 mensen zijn naar schatting blind, met nog eens 950.000 mensen die slechtziend zijn. Staar is de belangrijkste oorzaak van blindheid en veroorzaakt 43 procent van de gevallen. Trachoom is de tweede belangrijkste oorzaak met 19 procent, gevolgd door glaucoom en blindheid bij kinderen, met respectievelijk 9 procent en 6 procent . Deze aandoeningen zijn tegenwoordig goed te behandelen al dan niet te voorkomen, mits er de juiste middelen beschikbaar zijn, en hoeven dan ook geen blindheid te veroorzaken. Echter is hier in Kenia geen toegang tot, en dit betekent dat in meer dan 80 procent van de gevallen de blindheid of slechtziendheid gewoon voorkomen had kunnen worden.

Er is in Trans Mara Kenia, leefgebied van de Masaai, een ernstig gebrek aan primaire gezondheidszorg, en de leefomstandigheden zijn simpelweg mensonterend. Reeds in februari 2015 is ons team samen met een groep optometristen van Stichting Zienderogen naar Trans Mara -Kenia afgereisd onderzoek te doen naar de behoefte aan oogzorg in de arme gebieden. De opkomst van de gemeenschap was groot, er werden ter plaatse veel oogonderzoeken verricht, waarbij onze optometristen samenwerkten met het lokale team van de Keniaanse minister van Volksgezondheid. Echter werden er vooral veel brillen verstrekt en werden meer serieuze oogaandoeningen niet of nauwelijks aangepakt. Dit vonden wij uiterst zorgwekkend en daarom besloten wij dit project verder uit te werken. In 2016 ging stichting Oloonkolin daarom een samenwerking aan met oogartsen van de Stichting Leer Anderen Helpen. Samen met dr. Ton Smit en dr. Alex Rulo en een lokaal team van oogheelkunde onder leiding van de Keniaanse minister van Volksgezondheid hebben we in Trans Mara een aantal staaroperaties en andere ingrepen uitgevoerd. Wederom schrokken we van de resultaten. Bij meer dan 50% van de onderzochte mensen was er sprake van ernstige infectie met verschillende oorzaken waaronder gebrek aan schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen en kennis omtrent algemene hygiëne. Ook moeten veel mensen in het gebied meer dan 100 km afleggen om in de buurt te komen van een instelling die oogzorg verleent. Met slechte wegen, gebrek aan (openbaar) vervoer is dit praktisch onmogelijk. Er is een schrijnend gebrek aan primaire oogzorg en medisch personeel in de regio, waardoor refractieafwijkingen en ziekten als glaucoom, trachoom, staar en blindheid onder kinderen eerder regel dan uitzondering zijn. Er worden te veel mensen onnodig getroffen door oogaandoeningen die vaak makkelijk te behandelen, of zelfs te voorkomen zijn.

Doelstelling van het project:
Met dit project willen wij een duurzaam zelfvoorzienend systeem van oogzorg opzetten. Niemand zou moeten lijden aan onnodig gezichtsverlies als gevolg van een aandoening die niet behandeld kan worden omdat er simpelweg geen middelen voor zijn. We zullen uitgebreide screenings gaan aanbieden die zien op het bieden van primaire oogzorg en het verstrekken van betaalbare brillen. Hiervoor is het nodig dat we in de drie bestaande ziekenhuizen van Trans Mara Kenia de nodige, doch betaalbare apparatuur aanschaffen, en zowel medisch als technisch personeel opleiden om de monturen en brillen te vervaardigen en om de screenings uit te voeren.  

Specifieke doelen

• Versterking van nationale strategieën voor het voorkomen en bestrijden van blindheid in Trans Mara tegen het jaar 2023;
• Terugdringen van belangrijke oogziekten en algehele blindheid in Trans Mara met de focus op blindheid als gevolg van onbehandelde staar, trachoom en glaucoom;
• Het aantal slechtzienden als gevolg van niet-gecorrigeerde refractieafwijkingen verminderen met 95% tegen het jaar 2023;
• Het ontwikkelen van functionele oogzorg met sterke focus op outreachend werken;
• Het opleiden van lokale oogartsen, clinical officers, verpleegkundigen en optometristen;
• Het vermeerderen van beschikbaar en bekwaam personeel in de bestaande gezondheidscentra dat toeziet op oogzorg;
• Het bijscholen van Nederlandse artsen in de klassieke chirurgische ingrepen zodat zij hun opgedane kennis in Kenia ook in Nederland kunnen toepassen;
• Het verder ontwikkelen van een beleid om oogaandoeningen te voorkomen en te bestrijden in het Trans Mara district;
• Het aanschaffen van hoogwaardige doch betaalbare apparatuur en instrumentaria die de essentiële oogzorg mogelijk maken;
• Het opzetten van een lokaal vaccinatieprogramma tegen mazelen;
• Het opzetten van een programma voor hygiënische voorlichting en het belang van goede sanitaire voorzieningen voor de gemeenschap;

Naast de samenwerking met de oogartsen van Stichting SLAH is dit jaar een samenwerkingsovereenkomst getekend met Wilde Ganzen en de Lion Fight for Sight Netherlands met als doel het aantal blindheid door staar/cataract in de Trans Mara regio drastisch te verminderen. Daarnaast wordt er ook gewerkt aan het verbeteren van de sociale en economische situatie van deze doelgroep.

Lees meer over de voortgang van het project.

Behaalde resultaten 2020

Dit jaar zijn we van start gegaan met ons project voor duurzame oogzorg. In samenwerking met Nederlandse oogartsen van stichting SLAH, is er een lokaal medisch team voor oogheelkunde opgesteld en worden er algemene screenings uitgevoerd in de lokale ziekenhuizen en dorpen. Tijdens deze screenings zullen de mensen behandeld worden voor hun oogheelkundige klachten, maar kunnen eventuele onderliggende gezondheidsproblemen ook op tijd gediagnosticeerd worden. Zo draagt dit project ook weer bij aan het verbeteren van de algemene gezondheid van de bevolking. Ons jaardoel voor dit project was het stabiliseren van een medisch team, en dit is ook gelukt. Het leveren van oogheelkundige zorg was weliswaar tijdelijk stopgezet vanwege het coronavirus, maar we hebben het oogheelkundig medisch team wel meteen in kunnen zetten in de strijd tegen het coronavirus. Dit team heeft bijgedragen aan de zorgverlening en voorlichting van de gemeenschap over het coronavirus en heeft het COVID-19 emergency response team ondersteund.

Download verslag 2020 hier